İLK YARDIM

* Koma nedeni, bulunduğu
ortamla ilgili ise
(gazla zehirlenmişse)
hasta/yaralıyı derhal
bulunduğu yerden alarak
temiz hava bulunan
emniyetli bir yere

taşıyınız ya da kapıları
-pencereleri açarak ortamı
havalandırınız.
*Solunumunun rahatlatılması
için, ağız içinin
kontrolünü yapı-
nız, bir madde varsa temizleyiniz. Solunum yolunu açınız ve
açık tutmaya devam ediniz.
Yaşamsal bulgularını sık aralıklarla gözleyiniz. Yaşamsal
bulguların alınmaması halinde yapay solunum ve kalp basısı
uygulayınız.
Solunumunun hırıltılı - gürültülü olması, ağzından balgam
gelmesi halinde güvenli yan yatış (koma) pozisyonuna getiriniz.
Kafa yaralanmalarında hasta/yaralıyı sırt üstü ve düz olarak
yatırınız.
Hasta/yaralıyı battaniye gibi bir örtü ile sarınız. Sıcak uygulama
yapmayınız.
Sıvı ya da katı yiyecek-içecek vermeyiniz.
Hasta/yaralıyı yalnız bırakmayınız.
En kısa zamanda güvenli yan yatış (koma) pozisyonunda sarsmadan
tıbbî tedavinin yapılabileceği bir hastaneye ulaştırınız.
YANIKLARDA İLK YARDIM
Kişi yanmaya devam ediyorsa, baş kısmından başlayarak battaniye,
çarşaf, elbise gibi (mümkünse ıslatarak) sıkıca örtünüz
ve yangını söndürünüz.
Yanmış ve vücuda yapışmış kısımları kavlatmadan, etrafından
makasla kesmek suretiyle yanmış giysileri çıkarınız.
Kolundaki, bileğindeki ve parmağındaki takıları (bilezik, saat,
yüzük gibi) çıkarınız.


Yanık yüzeyi büyük değilse, yanmış
olan bölgeyi en az 20 dakika süreyle
soğuk su altına tutarak derhal soğutulmasını
sağlayınız. Yanık genişse
ya da deri bütünlüğü bozulmuşsa
soğuk su uygulaması yapmayınız.
Etkilenen bölgeyi steril gazlı bez, yoksa temiz bir bezle örtünüz.
* Su toplanmış yerlere kesinlikle zarar vermeyiniz, patlatmayınız.
Eğer patlamışsa steril pansumanla, yoksa temiz bir bezle
örtünüz.
* Yanık üzerine ilâç dahil, yoğurt, salça, diş macunu gibi herhangi
bir maddeyi hiçbir şekilde sürmeyiniz.
* Yanık olan bölgeyi steril gazlı bez, yoksa çok temiz bir bezle
(çarşaf, yastık kılıfı ...gibi) örtünüz.
* Alev, buhar ve sıcak su gibi yüksek ısı ile meydana gelen göz
yanıklarında, yanık bölgeyi steril gazlı bezlerle yoksa temiz
bezlerle kapatarak hastaneye ulaştırınız.
* Yanık büyükse ve yanıklının sağlık kuruluşuna ulaştırılması
vakit alacaksa, sıvı kaybı olacağından, bilinci yerindeyse ve
kusması yoksa hasta/yaralıya bol miktarda sıvı gıda veriniz ya
da tuzlu ve karbonatlı su (l litre suya + 1 çay kaşığı karbonat +
1 çay kaşığı tuz karıştırılarak hazırlanan) içiriniz.
KIRIK, ÇIKIK VE BURKULMALARDA İLK YARDIM
* Hasta/yaralıyı kesinlikle hareket ettirmeyiniz ve yerinden
kıpırdatmayınız.
* Kırığı, çıkığı yerine getirmeye çalışmayınız.
* Açık kırıklarda tespit uygulamasını yapmadan önce kanaması
varsa durdurunuz. Yara var ise temiz bir bez ile kapatınız.
* Hasta/yaralıyı taşımadan önce kırık, çıkık bölgesini bulunduğu
konumda, yakınındaki eklemleri de içine alacak şekilde
her iki taraftan sert atellerle (tahta, sopa gibi) tespit ediniz ve
hareketsiz hale getiriniz.
* Tespit edilen bölgeyi kalp seviyesinden yukarı kaldırarak
dinlenmeye alınız.
* Kırık yerin üzerine havluya veya beze sarılı buz uygulaması
yapınız.


* Şoka karşı gereken önlemleri alınız.
* Kırık olan bölgede kopmuş kemik parçaları varsa, temizlemeye
çalışmayınız.
* Kırığı olan hasta/yaralıya ağızdan yiyecek-içecek vermeyiniz.
ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM
Sindirim (Ağız) Yolu İle Zehirlenmelerde Genel İlk Yardım
* Hasta/yaralıya bilinç kontrolü yapınız. Bilinci yerinde ise
kendisinden bilgiler alarak, değilse ortamda araştırma yaparak
zehirlenmenin kaynağını tespit ediniz.
* Bilinci yerinde değilse hasta/yaralının yaşamsal bulgularını
değerlendiriniz ve gerekli müdahaleleri yapınız.
* Zehir Danışma Merkezini (114), Acil Servisi (112) arayarak
yardım isteyiniz.
* Bilinci yerinde olan, kısa bir süre önce ilaçla zehirlenenler ile
diğer maddelerle zehirlenmiş olup, durumunu bildirerek yardım
istediğiniz kişiyi, sağlık kurumundaki yetkililerin istemeleri
halinde kusturunuz. Aksi halde kusturmayınız. Ağızdan
yiyecek-içecek vermeyiniz.
* Bilinci kapalı hasta/yaralıyı güvenli yan yatış pozisyonuna
getiriniz. Üstünü örterek sıcak tutunuz. Bir sağlık kuruluşuna
vakit geçirmeden ulaştırınız.
Solunum Yolu İle Olan Zehirlenmelerde İlk Yardım


* Hasta/yaralıyı temiz havaya çıkarı-
nız ya da kapı ve pencereleri açarak
ortamı havalandırınız.
* Hasta /yaralıyı vakit geçirmeden
sağlık kuruluşuna ulaştırınız.
Deri Yolu İle Zehirlenmelerde İlk Yardım


* Giysilere zehirli madde bulaşmışsa çıkarınız.
* Hasta/yaralıyı zehirli maddelerin bulunduğu
bölgeden uzaklaştırınız.
* Her türlü zehirlenmede 15-20 dakika boyunca
deriyi bol suyla yıkayınız.
LÜTFEN
OKUDUKTAN
SONRA SAKLAYINIZ
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
Destek Hizmetleri Başkanlığı
İLK YARDIM


İLK YARDIM
Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye düşüren durumda,
sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar, hasta/yaralının
hayatının kurtarılması, durumunun kötüye gitmesinin
önlenebilmesi ya da iyileştirmesini kolaylaştırmak amacıyla,
olay yerinde eldeki mevcut malzemelerle, ilâç kullanılmadan
yapılan uygulamalara “ İlk Yardım” denir.
İnsan yaşamı boyunca İlk Yardımı gerektiren durumlarla her
an ve her ortamda karşılaşabilir. Zamanında yapılacak basit
ve etkili bir İlk Yardımla hasta/yaralının hayatı kurtarılabilir.
Bu nedenle İlk Yardım konuları öğrenilmeli, becerileri kazanılmalıdır.
İlk Yardımı Gerektiren Bir Durumla Karşılaşılması Halinde
1- Olay yeri değerlendirilmeli, gerekli tedbirler alınarak gü-
venli bir ortam oluşturulmalıdır. (KORUMA)
2- En yakın sağlık, güvenlik birimlerine ve 112’ye olayla ilgili
tam ve açık bilgi verilerek yardım istenilmelidir. (BİLDİRME)
3- Olay yerinde hayatı tehlikeye düşürecek olağanüstü bir durumun
olması halinde, hasta/yaralı bulunduğu yerden zarar
verilmeden çıkarılmalı, emniyetli bir yere alınmalıdır.
(KURTARMA)
4- Hasta/yaralıların yaşamsal bulguları (bilinç düzeyi, solunum,
dolaşım, vücut ısısı...) değerlendirilmeli, görüşme
yapılarak ve muayene edilerek tanı konulmalıdır. (TANI/
TEŞHİS)
5- Hasta/yaralılara en uygun olan müdahale, olay yerinde vakit
geçirilmeden, hızlı ancak sakin bir şekilde, zarar vermeden
yapılmalıdır. (TEDAVİ)
6- Birden çok hasta/yaralının olması halinde öncelikli olanlar
belirlenmelidir. (AYIRMA/TRİYAJ)
7- Hasta/yaralının tanısı konulup, tedavisi yapıldıktan sonra
bulunduğu yerden alınarak, bir sağlık kurumuna taşınması
sağlanmalıdır. (TAŞIMA)
SOLUNUM VE KALP DURMASINDA İLK YARDIM
Solunumu veya kalbi durmuş hasta ile karşılaşıldığında önce
112 Acil Servisi aranmalı ve anında hastayı bulan kişi tarafından
aşağıdaki ilk yardıma başlanmalıdır.
Solunum ve dolaşımın yeniden canlandırılması işlemine solunumun
durmasından sonra hemen başlanmalıdır.
Hasta/yaralıyı sert ve düz bir yere sırt üstü yatırınız. Sesli ve
fiziki uyarılarla bilinç durumunu değerlendiriniz.

Ağız içi kontrolü yapınız ve yabancı maddeler varsa (protez
diş gibi) temizleyiniz, görünmeyen veya çok ileri gitmiş yabancı
cisimlere elinizle müdahale etmeyiniz.
Çenesi yukarı gelecek şekilde başını geriye çekerek solunum
yolunu açınız.
Hasta/yaralının bilinci kapalı ve solunum yapmıyorsa
112 Acil Servisinden yardım isteyiniz.
Hastanın yanıt verip vermediğini değerlendiriniz.(Hastaya
uyarı veriniz konuşunuz)
Yanıt vermeyen, solunumu olmayan veya iç çeker (hırıltı şeklinde)
tarzda solunumu olan her hastaya 30 göğüs basısı, 2
solunum olacak şekilde temelyaşam desteğine başlayınız. Alnına
koyduğunuz elinizin baş ve işaret parmakları ile burnun
yumuşak kısmını sıkıştırarak kapatınız ve bu şekilde soluk
veriniz.

Kalp masaj bölgesi göğüs
kemiğinin ortasıdır. Bu
noktaya el ayanızı koyunuz.
Diğer elinizin topu-
ğunu bu elin üzerine yerleştiriniz.
Her iki elinizin parmaklarını
birbirine geçiriniz.
Parmakları ve avuç içini
göğse değdirmeyiniz.
Elinizin topuğu, dirsek ve omzunuz, hasta/yaralının vücuduna
dik açı yapacak şekilde pozisyon alınız.
Gerektiği kadar güç ile göğüs kafesini 4-5 cm. çöktürecek şekilde
ve belli bir ritm ile 30 kez göğüs basısını uygulayınız.
Ardı ardına 2 soluk 30 kalp masajı uygulamasına (tıbbi yardım
sağlanıncaya kadar ya da hasta/yaralı yaşam belirtileri
gösterinceye kadar) devam ediniz.
Soluk vermek istemiyorsanız, dakikada en az 100 bası olacak
şekilde kalp masajı yapınız.
Gerekli olmadığı sürece göğüs basılarını kesmeyiniz.
KANAMALARDA İLK YARDIM

Vücuttaki kanın l/5’i kaybedilirse ve kan nakli yapılamaz ise,
hasta/yaralı da ölümcül şok gelişebilir. Bu nedenle kanamalar
derhal durdurulmalıdır. Fışkırır biçimde akan açık kırmızı
renkli kanama çok tehlikelidir.
* Kol, bacak veya başta olan kanamalarda, o organda kırık
şüphesi yoksa, bu bölgeyi kalp seviyesinden yukarı olacak şekilde
kaldırınız ve hareketsiz tutunuz.
* Kanayan yerin üzerine parmağınız (yara genişse parmaklarınız)
ile doğrudan baskı uygulayınız.
* Yaranın üzerini varsa steril bir gazlı bez, yoksa temiz bir
bezle olabildiğince çabuk kapatınız. Onun üzerine elle baskı
yapınız. Sonra varsa sargı bezini hafifçe gererek bez üzerinden
baskı yapacak şekilde sarınız.
* Kanayan bölgenin en yakınındaki atardamar üzerine baskı
yaparak kanamayı durdurunuz.
YARALANMALARDA İLK YARDIM

* Yara üzerindeki giysileri keserek
veya yırtarak çıkarınız.
* Kirli yaraları ve ısırıkları bol su ve
sabunla yıkayınız.
* Hasta/yaralının yaşamsal bulgularını
değerlendiriniz.
* Kanama varsa, durdurunuz.
* Yaranın derinliğini anlamak için asla
karıştırmayınız. Yara içindeki yabancı
cisimleri çıkarmayınız.
* Yarayı steril bir gazlı bezle el değmeden,
yoksa mikropsuz temiz bir bezle
kapatınız ve sargı bezi ile sarınız.
* Yaralı kısmın üzerine beze veya havluya sarılı buz uygulaması
yapınız.
* Yara temizliğinde pamuk gibi yara içinde kalabilecek malzemeler
kullanmayınız.
* Yara üzerine kesinlikle tentürdiyot, antiseptik sıvı ve herhangi
bir ilaç sürmeyiniz.
ŞOKTA İLK YARDIM

* Dokuların ihtiyacı olan oksijenin sağlanabilmesi için bulunduğu
yeri havalandırınız.
* Şok nedenlerine göre gerekli önlemleri alınız ve müdahaleleri
yapınız.
* Hasta/yaralıyı sırt üstü yatırınız. Ayaklarının altını destekleyiniz
ve bacaklarını 30 cm. kaldırarak şok pozisyonu veriniz.
* Hasta/yaralı soluk almakta güçlük çekiyorsa, baş ve göğüs
kısmını hafifçe yükseltiniz.
* Hasta/yaralının üşümesini önlemek için üzerini bir battaniye
gibi bir örtü ile sarınız. Ancak terletmeyiniz.
* Büyük yanıklar, aşırı ishal, aşırı kusma, çok fazla idrar çıkarma
gibi aşırı sıvı kaybına bağlı şok durumlarında hasta/yaralının
bilinci yerinde ise, göğüs ve karın yaralanması yoksa,
ağızdan bol sıvı veriniz. Aksi halde ağızdan yiyecek ve içecek
vermeyiniz.
* Hasta/yaralıda bilinç kaybı ya da bilinç kaybına doğru giden
bir durum bulunuyorsa, güvenli yan yatış pozisyonuna
getiriniz, sık aralıklarla yaşamsal bulgularını değerlendiriniz
ve gerekli müdahaleleri yapınız. Bir sağlık kuruluşuna ulaştı-
rılmasını sağlayınız.
BİLİNÇ (ŞUUR) KAYBINDA İLK YARDIM
* Herhangi bir şey içirmeye çalışmayınız.
* En yakın sürede 112 Acil Servisi arayınız